Sayfalar

28 Nisan 2017

TED-Ed: Gelmiş Geçmiş En Zor Mantık Bulmacası

Mantıkçı ve bulmaca ustası Raymond Smullyan tarafından ortaya atılan bir bulmacanın uzun süre herhangi bir çözeni olmadığından böyle adlandırılan  bu bulmaca şöyle:

"A, B ve C denilen üç tanrının adları Doğru, Yanlış ve Rastgele'dir. Doğru her zaman doğruyu söyler, Yanlış her zaman yanlış olanı söyler, Rastgele ise tamamen rastgele olarak doğruyu ya da yanlış olanı söyler. Göreviniz, A, B ve C'nin kimliğini, her biri doğrudan tanrılardan birine yöneltilecek üç evet-hayır sorusuyla ortaya çıkarmaktır. Tanrılar Türkçe bilir, ancak tüm sorulara kendi dillerinde yanıt verirler. Evet ve hayır yerine, kendi dillerinde karşılık verir, 'da' ya da 'ja' derler. Siz hangi sözcüğün hangisine karşılık geldiğini bilmiyorsunuzdur."


Bulmacayı çözmek için ele alan Amerikalı filozof ve mantıkçı George Boolos  şu açıklamaları yapmaktadır:
- Bir tanrıya birden fazla soru sorulabilir. (Dolayısıyla bir tanrıya hiç soru sorulmayabilir.)
- İkinci soru ve hangi tanrıya yöneltileceği, birinci soruya verilecek yanıta göre değişebilir. (Elbette aynı durum üçüncü soru için de geçerlidir.)
- Rastgele'nin doğruyu söyleyip söylememesi beynindeki gizli paranın yazı ya da tura gelmesine bağlıymış gibi düşünülmelidir: Yazı gelirse doğru, tura gelirse yanlış yanıt verecektir.
- Rastgele kendisine sorulan bir evet-hayır sorusuna 'da' ya da 'ja' diyerek yanıt verecektir.